Η γιορτή των κοριτσιών (ohinamatsuri)

H λέξη  hina στα αρχαία hiina σήμαινε "ένα μεγάλο πράγμα, το φτιάχνω μικρό και έτσι γίνεται χαριτωμένο", αυτό δηλαδή που συνήθιζαν και συνηθίζουν τα κορίτσια όταν παίζουν με τις κούκλες και τα κουζινικά τους.

odairisama, οι κούκλες Χινα για τον αυτοκράτορα και την αυτοκράτειρα 

Hinamatsuri είναι η γιορτή της κούκλας, η γιορτή των κοριτσιών, η γιορτή του ροδάκινου, ας δούμε όμως γιατί και πώς γιορτάζουν οι Ιάπωνες την 3η Μαρτίου κάθε χρόνο.

Στη γιορτή της κούκλας, προσεύχονται για την υγιή ανάπτυξη των κοριτσιών, και είθισται να στολίζουν τα σπίτια τους με τις κούκλες Χινα, χρησιμοποιώντας ως κεντρικούς χαρακτήρες τις κούκλες Μεμπινα και Νουμπινα, δηλαδή τον αυτοκράτορα κούκλα και την αυτοκράτειρα κούκλα, καθώς και με άνθη ροδακινιάς.

hishimochi

Την ημέρα εκείνη τρώνε σούσι, γλυκά hina-arare (γλυκοί κόκκοι από ρύζι, μοιάζει σα να τρως σκέτη ζάχαρη) και ένα είδος wagashi το hishimochi (είναι τετράγωνα και αποτελούνται από χρωματιστά στρώματα, το κάθε ένα συμβολίζει κάτι, ανάλογα με την περιοχή, και φυσικά με τη χαρακτηριστική γλυκιά γεύση του φασολιού αζούκι), ενώ παραδοσιακά πίνουν λευκό σακέ.

hinaarare

Με το παλιό ημερολόγιο, η γιορτή έπεφτε Απρίλη, όμως με το νέο, το γρηγοριανό, μεταφέρθηκε Μάρτη - αν και στις βόρειες περιοχές της Ιαπωνίας, εκεί που ακόμα πέφτει το χιόνι, εξακολουθούν να γιορτάζουν τη γιορτή παλιοημερολογήτικα, στις 3 Απριλίου.

Η ρίζες της γιορτής εντοπίζονται στην αρχαία Κίνα, όταν υπήρχε η πεποίθηση πως η περίοδος που αλλάζουν οι εποχές είναι ευάλωτη σε καταστροφές, και για να ξορκίσουν το κακό, έριχναν ένα ποτήρι σακέ μέσα στο ποτάμι και όσο κυλούσε, διάβαζαν προσευχές για να ξορκίσουν το κακό.

Το έθιμο έγινε γνωστό στην Ιαπωνία την εποχή Χεϊάν, όταν τα κορίτσια της αυλής έπαιζαν με τις πολυτελείς κούκλες τους. Έφτιαχναν λοιπόν χάρτινες Χινα και τις έριχναν στο ποτάμι, προσεύχονταν σε αυτές για να πάρουν μακριά τις συμφορές, οι κούκλες συμβόλιζαν τον εαυτό τους, μια ανταλλαγή που έκαναν ζητώντας προστασία απ' τις καταστροφές και την κάθε δυστυχία.

Στην εποχή Έντο οι κούκλες άρχισαν να κατασκευάζονται πολυτελώς, σταμάτησαν να τις ρίχνουν στο ποτάμι, τις κρατούσαν την ημέρα εκείνη (αν και σε κάποιες περιοχές το έθιμο διατηρεί ακόμα την πρώτη του μορφή) για στολισμό, και οι γυναίκες της υψηλής κοινωνίας τις παρουσίαζαν ως προίκα στον επίδοξο γαμπρό. Όμως όταν το σογκουνάτο αποφάσισε να περιορίσει τις σπατάλες του λαού, οι κούκλες αυτές απαγορεύτηκαν. Τότε άρχισαν να κατασκευάζονται οι λεγόμενες keshibina, μικροσκοπικές Χινα φτιαγμένες με πολύ μεγάλη λεπτομέρεια. Ύστερα επέστρεψαν πάλι στις μεγάλες κούκλες, οι οποίες αναπαριστούσαν ακριβώς τα ρούχα της εποχής με όλη τους την πολυτέλεια και κάποιες μάλιστα είχαν γυάλινα μάτια, όπως αυτές του  διάσημου κατασκευαστή Χιγκούτσι Σουούγκετσου.

Οι κούκλες Χινα αναπαριστούν λοιπόν αυλικούς τις περιόδου Χεϊάν (794-1185 μ.Χ.), μιας περιόδου που συνδέεται πλέον με την παραδοσιακή αριστοκρατία, τη χλιδή και το ρομαντισμό, και δεν τοποθετούνται καθόλου τυχαία για τον στολισμό. Μπορεί να τοποθετούνται με τρόπο που παρουσιάζεται όλο το παλάτι, ή μόνο ένα δωμάτιο ή να τις βάζουν μπροστά σε κάποιο αναδιπλούμενο παραβάν. Λέγεται δε πως αν δεν ξεστολίσει το κορίτσι την επόμενη της ημέρας των κοριτσιών, θα αργήσει να παντρευτεί. Αυτή η....προκατάληψη προέκυψε για πρακτικούς λόγους, διότι την εποχή που γιορτάζεται η γιορτή της κούκλας πλησιάζει και η εποχή των βροχών, το μετάξι λοιπόν από το οποίο είναι συχνά τα πολυτελή ρούχα των Χινα, είναι ευάλωτο στην υγρασία και πρέπει γρήγορα να φυλαχθούν οι κούκλες σε ασφαλές μέρος... ή επειδή την νοικοκυρά που δεν τακτοποιεί τα πράγματά της εμπρόθεσμα δε θα την θέλει κανένας γαμπρός.

Η γιορτή ονομάζεται  και γιορτή του ροδάκινου, όχι μόνο επειδή είναι η εποχή των λουλουδιών τους, αλλά κι επειδή λένε πως αυτά έχουν ιδιότητες που ξορκίζουν το κακό.

Τις κούκλες μπορεί κανείς να προμηθευτεί από καταστήματα που διαφημίζονται συνεχώς στην τηλεόραση από τις αρχές Γενάρη μέχρι τα τέλη Φλεβάρη, όπως είναι η εταιρεία Γιοσιτοκου (εδώ το ιαπωνικό σάιτ)

Το χιναματσουρι, είναι μια γιορτή λοιπόν αφιερωμένη στην ευτυχία των κοριτσιών, οι κούκλες συχνά περνούν από μητέρα σε κόρη, και η πρώτη χρονιά που το μωρό θα γιορτάσει την ημέρα τούτη είναι μια ιδιαίτερη περίσταση για όλη την οικογένεια.

Χρόνια πολλά στα κορίτσια όλου του κόσμου, και στις νεογέννητες, και μακάρι το ποτάμι να πάρει μακριά όλες τις κακοτυχίες.