Σχολικός εκφοβισμός μέσω διαδικτύου

Ο σχολικός εκφοβισμός μέσω διαδικτύου αποτελεί ένα σχετικά νέο φαινόμενο στα σχολεία της Ιαπωνίας το οποίο εξαπλώνεται με ραγδαίους ρυθμούς. Το Υπουργείο Παιδείας συνέστησε μια επιτροπή εμπειρογνωμόνων προκειμένου να ορίσει τη νέα κατάσταση και να καθοδηγήσει τους δασκάλους σχετικά με τη σωστή αντιμετώπισή της.

 Στις 12.11.2008 δημοσιεύτηκε "Εγχειρίδιο αντιμετώπισης κρουσμάτων σχολικού εκφοβισμού μέσω διαδικτύου και συλλογή υποθέσεων (απευθύνεται στα σχολεία και τους εκπαιδευτικούς) "

Ακολουθεί περίληψη των 72 σελίδων αυτού:

 

1. Το εγχειρίδιο ξεκινάει ορίζοντας το φαινόμενο αναλυτικά. Πρόκειται για εκφοβισμό μέσω συκοφαντικών ή υβριστικών αναρτήσεων σε διάφορους ιστότοπους, δίνεται δε βάρος στην ένταση και τη συχνότητά τους, στο πρόβλημα της ανωνυμίας του θύτη, στα προσωπικά δεδομένα των θυμάτων που διαρρέουν με αυτό τον τρόπο στο διαδίκτυο, καθώς και στη δυσκολία των κηδεμόνων και των καθηγητών να ελέγξουν τους ιστότοπους στους οποίους έχουν πρόσβαση και κινούνται τα παιδιά. 

Σε μια έρευνα που έγινε πριν από δυο χρόνια, διαπιστώθηκε ότι το 13,8% των μαθητών Λυκείου "έχουν υποστεί δυσάρεστη συμπεριφορά μέσω διαδικτύου" , ενώ το συνολικό ποσοστό σε όλες τις τάξεις του σχολείου φτάνει το 3.9%

2. Όσον αφορά τους διαδικτυακούς τόπους ως δυνητικούς τόπους εκδήλωσης τέτοιων συμπεριφορών, γίνεται διάκριση ανάμεσα σε blogs, fora και άλλους ιστότοπους όπου απαιτείται δημιουργία προφίλ από το χρήστη, και μάλιστα γίνεται διάκριση ανάμεσα σε περιπτώσεις όπου ο  λογαριασμός του θύματος είναι επώνυμος, σε περιπτώσεις ανώνυμων λογαριασμών όπου η βλαπτική συμπεριφορά συνίσταται στην αποκάλυψη των προσωπικών δεδομένων, και σε περιπτώσεις δημιουργίας λογαριασμού στο όνομα του θύματος από τρίτο. Δεύτερη κατηγορία αποτελεί η παρενόχληση μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, όπου γίνεται πάλι διάκριση μεταξύ άμεσου μηνύματος, προωθημένων μηνυμάτων κ.ο.κ. Τέλος αναφέρεται και μια τρίτη κατηγορία που αφορά σε διαδικτυακά παιχνίδια, SNS κλπ.

3. Ακολουθεί η παράθεση 3 συγκεκριμένων παραδειγμάτων, ένα για παιδιά του Δημοτικού, ένα του Γυμνασίου και ένα του Λυκείου, και κατόπιν βήμα προς βήμα ο τρόπος με τον οποίο πρέπει να παρέμβει ο δάσκαλος:

α. Με την ανακάλυψη του προβλήματος, πρέπει να απευθυνθεί στον κηδεμόνα του παιδιού.

β. Πρέπει να εξασφαλίσει τα προσβλητικά μηνύματα. Υπάρχουν περιπτώσεις που η πρόσβαση στον ιστότοπο είναι δυνατή μόνο μέσω τηλεφώνου.

γ. Αφού αποθηκευτεί το περιεχόμενο από το δάσκαλο, πρέπει να γίνεται αίτηση προς το διαχειριστή του ιστότοπου για διαγραφή του προσβλητικού περιεχομένου. Αν ο διαχειριστής δεν δέχεται ή δεν μπορεί να σβήσει τα μηνύματα, ο δάσκαλος να απευθύνεται στον provider. Ο συγκεκριμένος τρόπος και διαδικασία που γίνονται αυτές οι αιτήσεις εξηγείται λεπτομερειακά στο εγχειρίδιο.

δ. Σε περίπτωση που πάλι δεν διαγράφονται τα μηνύματα, ο δάσκαλος πρέπει να απευθυνθεί στην αστυνομία ή την αρμόδια τοπική αρχή. Κάποιες αρχές σε συγκεκριμένες περιοχές έχουν ήδη την υποδομή να αντιμετωπίσουν τέτοιες αιτήσεις, χρειάζεται αυτό να επεκταθεί σε όλη τη χώρα.

4. Ακολουθούν οι συμβουλές που προτείνεται να δίνουν οι δάσκαλοι στους μαθητές για την πρόληψη προβληματικών συμπεριφορών:

α. Η προσβολή και η συκοφαντία μέσω κινητού είναι σχολικός εκφοβισμός και δε συγχωρείται.

β. Και των ανώνυμων σχολίων ο δράστης μπορεί να βρεθεί. Η πράξη δε αυτή μπορεί να συνδεθεί ακόμα και με ανθρωποκτονία και τότε το έγκλημα είναι πολύ βαρύ.

γ. Υπάρχει "σωστός" τρόπος χρήσης του διαδικτύου, και μέσω αυτού έχουν προληφθεί προβλήματα στο παρελθόν.

 Αντίστοιχες είναι οι οδηγίες σχετικά με την παρενόχληση μέσω προωθημένων μηνυμάτων.

5. Έπεται περιγραφή της αντίδρασης του εκπαιδευτικού μετά την τέλεση της πράξης του εκφοβισμού:

α. Σχετικά με τα θύματα, προτείνεται σχεδιασμός υποδομών ψυχολογικής στήριξης των παιδιών από επαγγελματίες, μέσα στο ίδιο το σχολείο.

β. Σχετικά με τους θύτες, υπάρχουν περιπτώσεις που θύτες έχουν υπάρξει και θύματα και εκδικούνται με τον ίδιο τρόπο. Ο δάσκαλος πρέπει να είναι προσεκτικός όσο ερευνά την αλήθεια και να ερευνά την κάθε περίπτωση ως μοναδική. Επίσης οι μικροί θύτες πρέπει μεν να νουθετηθούν, αλλά είναι συχνές οι περιπτώσεις που χρειάζονται και οι ίδιοι ψυχολογική υποστήριξη.

γ. Κρίνεται απαραίτητο να ενημερώνεται όλο το σχολείο σχετικά με τους κινδύνους του διαδικτυακού εκφοβισμού.

δ. Επαφή με τους κηδεμόνες του θύματος, και ενημέρωσή τους.

6. Το διαδίκτυο κρύβει και άλλους κινδύνους εκτός απ' τον εκφοβισμό. Με αυτό το γνώμονα πρέπει να εφαρμοσθεί πρόγραμμα "ηθικής της πληροφορίας" στα σχολεία. Οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να εκπαιδευτούν πάνω στο θέμα και σε όλη αυτή τη διαδικασία πρέπει να συμπεριληφθούν και οι κηδεμόνες. Ορισμένα παραδείγματα συμπεριφορών που προτείνεται να επιβάλλει ο γονιός στο παιδί είναι, να μη χρησιμοποιεί το κινητό του σε άλλο χώρο του σπιτιού εκτός απ' το σαλόνι, να τίθεται όριο χρέωσης, να μην ανοίγει μόνο του μηνύματα από άγνωστους παραλήπτες κλπ. Επίσης τα σχολεία θα μπορούσαν να διοργανώνουν διαδικτυακές περιπολίες στους ιστότοπους όπου συχνάζουν τα παιδιά.

Επίσης ως τρόποι αντιμετώπισης προτείνονται το filtering,　σεμινάρια ενημέρωσης μέσω διαδικτύου υπό τη αιγίδα του υπουργείου κλπ

7. Ακολουθεί μια λεπτομερής παράθεση όλων των σχετικών υπηρεσιών (δημόσιων και ιδιωτικών) ανά τη χώρα καθώς και διαδικτυακών τόπων που μπορούν να χρησιμεύσουν, λεπτομερής παράθεση των άρθρων του ποινικού κώδικα που αντιστοιχούν σε τέτοιες συμπεριφορές, καθώς και η οδηγία του Υπουργείου Παιδείας για τη χρήση του κινητού τηλεφώνου στα σχολεία. 

 8. Το εγχειρίδιο τελειώνει με μια λεπτομερειακή παράθεση και ανάλυση πραγματικών περιστατικών.