Αγαπητέ κύριε σενσέι...

Sensei στα ιαπωνικά διδασκόμαστε αρχικά ότι σημαίνει δάσκαλος. Είναι μια σύνθετη λέξη και αποτελείται από το sen, "προηγούμενος", και το sei, "ζωή". Sensei λοιπόν είναι αυτός που έχει ζήσει πριν από εμάς και γι' αυτό ξέρει περισσότερα.

Όμως τη λέξη αυτή δεν την χρησιμοποιούν στην Ιαπωνία μόνο για να δηλώσουν το δάσκαλο αλλά και για δικηγόρους, γιατρούς, πολιτικούς, καταξιωμένους καλλιτέχνες, ανθρώπους που υποτίθεται τουλάχιστον ότι ξέρουν πολλά και προσφέρουν περισσότερα (τώρα γιατί ο γιατρός προσφέρει περισσότερα απ' το σκουπιδιάρη, όταν ο πρώτος καταπολεμά την αρρώστια ενώ ο δεύτερος την προλαμβάνει, είναι άλλο ερώτημα, για άλλο ιστολόγιο). Η ουσία είναι πως ο Ιάπων θα πει "σενσέι, με πονάει η μέση μου", "σενσέι διορίστε το παιδί μου και θα σας ψηφίσουμε οικογενειακώς" (ή μήπως νομίζατε ότι αυτά γίνονται μόνο στην Ελλάδα;), "σενσέι,  ένα αυτόγραφο παρακαλώ", αλλά δε θα πει "σενσέι μαζέψτε τα σκουπίδια", όχι στον σκουπιδιάρη.

Προσοχή όμως, η ίδια λέξη στα μοντέρνα Κινέζικα σημαίνει κατά κύριο λόγο κύριος και προφέρεται xian shang.

Στα Ιαπωνικά η λέξη κύριος, κυρία και όλα τα κεριά και τα λιβάνια δηλώνονται με ένα πρόθεμα που κολλάει στο όνομα, το γνωστό σε όλους μας ελπίζω  -san.

Έτσι Γιαμασιτα-σαν σημαίνει (σε ελεύθερη μετάφραση) κύριε Γιαμασίτα, ενώ Γιαμασίτα σκέτο δεν σημαίνει απλώς Γιαμασίτα, αλλά παλιο-Γιαμασίτα. Είναι μεγάλη αγένεια δηλαδή (κατά κανόνα) να προσφωνείς κάποιον μόνο με το επώνυμό του ή αντίστοιχα μόνο με το μικρό του όνομα, εκτός και αν η σχέση σας επιτρέπει κάτι τέτοιο.

Το san μετά το μικρό όνομα δεν σημαίνει "κύριος", αλλά συχνά προστίθεται πια χάριν ευφωνίας, ή ίσα για να δηλώσει ότι δεν παίζουμε και σφαλιάρες με τον άλλο. Οι καλοί φίλοι (εξαρτάται πάντα και από τις περιστάσεις) μπορεί να αποκαλούν ο ένας τον άλλο μόνο με το μικρό, ή να προσθέτουν άλλα προθέματα που δηλώνουν μεγαλύτερη οικειότητα απ' το san. Θα πρέπει να έχουμε υπόψιν μας όμως ότι καθώς η Ιαπωνία επηρεάζεται και σε αυτό απ' τη Δύση όλο και περισσότερο, αλλάζει παράλληλα η χρήση των προθεμάτων στις νεότερες γενιές.

Δεν είναι για παράδειγμα λίγες οι οικογένειες όπου η σύζυγος αποκαλεί τον άντρα της Μήτσο-san, ενώ εκείνος την αποκαλεί σκέτο Κική, αλλά δε συναντιέται κάτι τέτοιο πια τόσο συχνά στα νεαρά ζευγάρια και δη στην πρωτεύουσα.
San βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη λοιπόν να εύχεσαι να ζήσεις πολλά χρόνια κι ας είναι ζόρικα, ώστε να γίνεις sensei της ζωής και να σε σέβονται οι άνθρωποι όταν μεγαλώσεις. (παραδέχομαι ότι δεν μου έρχεται κατακλείδα της προκοπής σήμερα, αλλά κάπως έπρεπε να κλείσει και αυτή η ανάρτηση, καληνύχτα σας)

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις