Οι Έλληνες καλλιτέχνες που φιλοτέχνησαν χαϊκού




Κατά τις σπουδές μου στην ιαπωνική γλώσσα, συνάντησα τυχαία και αναπόφευκτα τα χαϊκού του Ματσούο Μπασό. 
Τα γνώρισα με την αθωότητα ενός μικρού παιδιού που ακόμα ανακαλύπτει τον κόσμο και γι' αυτό ίσως η εντύπωση που μου έκαναν ήταν πολύ μεγάλη. 


Χλόη θερινή κ' εκείνοι πολεμούσαν όνειρο ήταν
Άγγελος Αντωνόπουλος

Αποφάσισα τότε να μεταφράσω μερικά στα ελληνικά, κρατώντας το μέτρο αλλά και το συναίσθημα που μου προκαλούσαν όταν τα διάβαζα. Κάθε ένα που ολοκλήρωνα το πήγαινα στη δασκάλα μου και της το έδειχνα. Με ενθάρρυνε ιδιαιτέρως και γι' αυτό την ευχαριστώ μέχρι σήμερα. 


Χλόη θερινή κ' εκείνοι πολεμούσαν όνειρο ήταν
Άρτεμις Ότα Κατσαμπάνη


Ύστερα μπήκαν στο συρτάρι. Δεν είχα γνωριμίες με εκδοτικούς οίκους, ούτε παρελθόν στην έκδοση βιβλίων - πέρα απ' τα νομικά. Αποφάσισα να τα κρατήσω για εμένα. Όταν μια μέρα τελικά συζητούσα με μια οικογενειακή φίλη που ξεκίνησε να εργάζεται στις εκδόσεις γιαλός, της ανέφερα πως έχω μεταφράσει χαϊκού απ' το πρωτότυπο και ενθουσιασμένη μίλησε για εμένα στην εκδότρια.



Χλόη θερινή κ΄εκείνοι πολεμούσαν όνειρο ήταν
Αναστάσιος Μπαμπατζιάς

Έτσι αποφασίσαμε να βγάλουμε ένα βιβλίο με λίγα χαϊκού - το κάθε ένα μου είχε πάρει εβδομάδες για να το μεταφράσω, τους φερθήκαμε λοιπόν σα να είναι διαμαντάκια - και να το προσέξουμε τόσο πολύ στην εμφάνιση ώστε να το αποτέλεσμα να συμβαδίζει με το πνεύμα της ιαπωνικής λιτότητας και κομψότητας - και πιστεύω πως το καταφέραμε.

Στο δρόμο νοσώ τα όνειρά μου τρέχουν στην άγονη γη
Γιώργος Καρακάσογλου

Πριν από δυο περίπου χρόνια, στις 12 Δεκεμβρίου του 2014, ήταν ημέρα γιορτής για εμένα.


Στο δρόμο νοσώ τα όνειρά μου τρέχουν στην άγονη γη
Χαρίτων Μπεκιάρης

Ζήτησα από δεκατρείς καλλιτέχνες να μου ζωγραφίσουν κάποια απ' τα χαϊκού του Μπασό που μετέφρασα. Δε ζήτησα ολοκληρωμένα έργα, μα προσχέδια, όμως τελικά έλαβα μικρών διαστάσεων ολοκληρωμένα έργα, από τους έντεκα.


Στο δρόμο νοσώ τα όνειρά μου τρέχουν στην άγονη γη
Αθανάσιος Μπάθας

Μέσα σε ομοιόμορφες κορνίζες, τα κρεμάσαμε με την ιστορικό τέχνης Χάικε Κοτσαλή στους τοίχους του φιλόξενου βιβλιοπωλείου free thinking zone, και εκεί, ανάμεσα στα βιβλία και τις ζωγραφιές κάναμε την παρουσίαση του βιβλίου. 


Κι ο γείτονας τι κάνει βυθισμένος στο χθινόπωρο
Βασίλης Μπότουλας

Τα έργα έλαβαν πολύ καλές κριτικές και τα περισσότερα ανήκουν πλέον σε ιδιωτικές συλλογές. Οι δε φωτογραφίες τους έχουν κάνει το γύρο του διαδικτύου.


Κι ο γείτονας τι κάνει βυθισμένος στο χθινόπωρο
Γιώργος Παναγιώτης Καβούνης


Οι αντιδράσεις των καλλιτεχνών όταν τους ζητήθηκε να σχεδιάσουν χαϊκού ήταν ανάμικτες. Άλλοι αποσύρθηκαν διότι δεν μπορούσαν να φτιάξουν κάτι, άλλοι ένιωσαν πως έφτιαξαν κάτι πολύ διαφορετικό απ' ό,τι είχαν κάνει μέχρι σήμερα, φυσικά υπήρξαν και εκείνοι που ενθουσιάστηκαν ως λάτρεις του ιαπωνικού πολιτισμού.



Κι ο γείτονας τι κάνει βυθισμένος στο χθινόπωρο
Σπύρος Αγγελόπουλος

Ο κόσμος πάλι, αγάπησε τα έργα πολύ, ο δε συνδυασμός του τίτλου - που είναι ολόκληρο ποίημα - με την εικόνα, δημιούργησε συχνά ερωτηματικά και ευχάριστους γρίφους.



Φεύγ' η άνοιξη ο θρήνος των πουλιών στα μάτια των ψαριών
Αντώνης Γιακουμάκης

Τα έργα παρέμειναν στο βιβλιοπωλείο για αρκετούς μήνες μετά από την παρουσίαση, και η ιδιοκτήτρια Αρετή Γεωργίλη μου μετέφερε με χαρά πως ο κόσμος χαζεύει τις ζωγραφιές με τις ώρες. Μάλιστα αν δεν ήταν η κρίση, θα είχαν πουληθεί όλα πολύ νωρίτερα, μιας και οι τιμές τους ήταν ιδιαίτερα προσιτές.


Φεύγ' η άνοιξη ο θρήνος των πουλιών στα μάτια των ψαριών
Λεωνίδας Γιαννακόπουλος

Ενάμιση χρόνο μετά, ο κάθε καλλιτέχνης έχει ακολουθήσει το δρόμο του κι εγώ έχω αποσυρθεί από τα εικαστικά, η επαφή μου με τους περισσότερους όμως παραμένει. Συχνά δε αναρωτιέμαι, πόσο και αν επηρέασε τον καθένα η ενασχόλησή του με την απεικόνιση ενός χαϊκού στην μετέπειτα πορεία του.


Κι έτσι οι Εποχές ολοκλήρωσαν σιγά-σιγά το ταξίδι τους, μιας και η έκδοση οδεύει πια προς εξάντληση, ενώ μετά απ' αυτόν τον κύκλο είμαι έτοιμη κι εγώ να καλωσορίσω το επόμενό μου πόνημα.

Για περισσότερα σχετικά με την παρουσίαση του βιβλίου καθεαυτή, βλ εδώ



Εποχές από τις Εκδόσεις Γιαλός

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις